ພົມວິຫານ ຫລື ພົມວິຫານທັມ ແປວ່າ: ທັມຂອງພຣົມ
ຫຼື ຂອງທ່ານຜູ້ໃຫຍ່ ເປັນຫຼັກທຳປະຈຳໃຈເພື່ອໃຫ້ຕົນດຳລົງຊີວິດໄດ້ຢ່າງປະເສີດ ແລະ ບໍລິສຸດ
ປະກອບດ້ວຍຫຼັກປະຕິບັດ 4 ປະການ ໄດ້ແກ່:
1. ເມດຕາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມປາຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນໄດ້ຮັບສຸກ
2. ກະລຸນາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມປາດຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນພົ້ນທຸກ ຄວາມທຸກ
3. ມຸທິຕາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມຍິນດີເມື່ອຜູ້ອື່ນໄດ້ດີ
4. ອຸເປກຂາ ໝາຍເຖິງ ການຮູ້ຈັກວາງເສີຍ
1. ເມດຕາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມປາຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນໄດ້ຮັບສຸກ
2. ກະລຸນາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມປາດຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນພົ້ນທຸກ ຄວາມທຸກ
3. ມຸທິຕາ ໝາຍເຖິງ ຄວາມຍິນດີເມື່ອຜູ້ອື່ນໄດ້ດີ
4. ອຸເປກຂາ ໝາຍເຖິງ ການຮູ້ຈັກວາງເສີຍ
ບົດອະທິບາຍ:
1. ເມດຕາ ຄື: ຄວາມປາຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນໄດ້ຮັບສຸກ
ຄວາມສຸກເປັນສິ່ງທີ່ທຸກຄົນປາດຖະຫນາ ຄວາມສຸກເກີດຂຶ້ນໄດ້ທັງກາຍ ແລະ ໃຈ
ເຊັ່ນ: ຄວາມສຸກເກີດການມີຊັບ,
ຄວາມສຸກເກີດຈາກການໃຊ້ຈ່າຍຊັບເພື່ອການບໍລິໂພກ, ຄວາມສຸກເກີດຈາກການບໍ່ເປັນໜີ້ ແລະ ຄວາມສຸກເກີດຈາກການເຮັດວຽກງານທີ່ປາດສະຈາກໂທດ
ເປັນຕົ້ນ.
ປະເພດຂອງເມດຕາ
1.1. ເມດຕາແທ້ ຄື: ຄວາມປາຖະນາທີ່ຈະໃຫ້ຜູ້ອື່ນມີຄວາມສຸກຢ່າງແທ້ຈິງ ອັນປະກອບຂຶ້ນຈາກໃຈທີ່ບໍລິສຸດບໍ່ແອບແຝງດ້ວຍພຽງຫວັງປະໂຫຍດແກ່ຕົນ
1.2. ເມດຕາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດດ້ວຍຄວາມປາດຖະຫນາ ຫລື ຄວາມປະສົງທີ່ຈະໃຫ້ຜູ້ອື່ນມີຄວາມສຸກ ອັນປະກອບຂຶ້ນຈາກໃຈທີ່ມຸ້ງຫວັງຫວັງປະໂຫຍດແກ່ຕົນ
2. ກະລຸນາ ຄື: ຄວາມປາດຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນພົ້ນທຸກ
ຄວາມທຸກ ຄື ສິ່ງທີ່ເຂົ້າມາບຽດບຽນໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ສະບາຍກາຍ ບໍ່ສະບາຍໃຈ ແລະ ເກີດຂຶ້ນຈາກປັດຈັຍຫຼາຍປະການນຳກັນ
ພະພຸດທະອົງຄ໌ຊົງສະຫລຸບໄວ້ວ່າຄວາມທຸກມີ
2 ກຸ່ມໃຫຍ່ໆ ດັ່ງນີ້:
ᗌ ທຸກໂດຍສະພາວະ ຫລື ເກີດຈາກປ່ຽນແປງຕາມທຳມະຊາດຂອງຮ່າງກາຍ
ເຊັ່ນ: ການເກີດ,
ການເຈັບໄຂ້, ຄວາມແກ່ ແລະ ຄວາມຕາຍ ສິ່ງມີຊີວິດທັງຫຼາຍທີ່ເກີດມາໃນໂລກຈະຕ້ອງປະສົບກັບການປ່ຽນແປງທາງຮ່າງກາຍຢ່າງຫຼີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້
ຊຶ່ງທັງຫມົດເອີ້ນວ່າ: ກາຍິກທຸກ
ᗌ ທຸກຈົນ ຫລື ທຸກທາງໃຈ ອັນເປັນຄວາມທຸກທີ່ເກີດຈາກສາເຫດທີ່ຢູ່ນອກຕົວເຮົາ ເຊັ່ນ:
ເມື່ອປາດຖະຫນາແລ້ວບໍ່ສົມຫວັງກໍເປັນທຸກ ການປະສົບກັບສິ່ງອັນບໍ່ເປັນທີ່ຮັກກໍເປັນທຸກ
ການພັດພາກຈາກສິ່ງອັນເປັນທີ່ຮັກ ກໍເປັນທຸກ ທັງຫມົດເອີ້ນວ່າ: ເຈຕສິກທຸກ
1.2. ກະລຸນາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດສົງເຄາະຜູ້ອື່ນໃຫ້ພົ້ນຈາກທຸກ ດ້ວຍຄວາມທີ່ມຸ້ງຫວັງໃຫ້ເຂົາຫຼົງເຊື່ອຫລື ພຽງເພື່ອຫວັງໃນປະໂຫຍດຈາກຜູ້ອື່ນ ຫລື ເພື່ອເພີ່ມຄວາມທຸກໃຫ້ຜູ້ອື່ນ
ປະເພດຂອງກະລຸນາ
1.1. ກະລຸນາແທ້ ຄື: ການສົງເຄາະຜູ້ອື່ນໃຫ້ພົ້ນຈາກທຸກດ້ວຍຄວາມປາຖະນາທີ່ແທ້ຈິງ ອັນປະກອບຂຶ້ນຈາກໃຈທີ່ບໍລິສຸດ ບໍ່ໄດ້ພຽງສົງເຄາະຜູ້ອື່ນເພາະຫວັງໃຫ້ເຂົາຫຼົງເຊື່ອ
ຫລື ຍັງຊຶ່ງປະໂຫຍດແກ່ຕົນ
1.2. ກະລຸນາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດສົງເຄາະຜູ້ອື່ນໃຫ້ພົ້ນຈາກທຸກ ດ້ວຍຄວາມທີ່ມຸ້ງຫວັງໃຫ້ເຂົາຫຼົງເຊື່ອຫລື ພຽງເພື່ອຫວັງໃນປະໂຫຍດຈາກຜູ້ອື່ນ ຫລື ເພື່ອເພີ່ມຄວາມທຸກໃຫ້ຜູ້ອື່ນ
3. ມຸທິຕາ ຄື: ຄວາມຍິນດີເມື່ອຜູ້ອື່ນໄດ້ດີ ຄຳວ່າ
"ດີ" ໃນທີ່ນີ້ ໝາຍເຖິງ ການມີຄວາມສຸກ ຫລື ມີຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າ
ຄວາມຍິນດີເມື່ອຜູ້ອື່ນໄດ້ດີ ຈຶ່ງໝາຍເຖິງ ຄວາມປາຖະຫນາໃຫ້ຜູ້ອື່ນມີຄວາມສຸກຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າຢິ່ງໆຂຶ້ນ
ບໍ່ມີຈິດໃຈຣິສຍາ ຄວາມຣິສະຍາ ຄື ຄວາມບໍ່ສະບາຍໃຈ, ຄວາມຄຽດ, ຄວາມຟຸ້ງຊ່ານ ຊຶ່ງມັກເກີດຂຶ້ນເມື່ອເຫັນຜູ້ອື່ນໄດ້ດີກວ່າຕົນ.
ປະເພດຂອງມຸທິຕາ
1.1. ມຸທິຕາແທ້ ຄື: ການເຮັດໃຈຍິນດີ ແລະ ສະແດງອອກເຖິງຄວາມຢິນດີຕໍ່ຄວາມສຸກ ແລະ ການພົ້ນຈາກທຸກຂອງຜູ້ອື່ນດ້ວຍຈິດອັນບໍລິສຸດ ບໍ່ແມ່ນແກ້ງເຮັດເພື່ອຫວັງໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອ ເພື່ອຫວັງປະໂຫຍດຈາກເຂົາ
1.1. ມຸທິຕາແທ້ ຄື: ການເຮັດໃຈຍິນດີ ແລະ ສະແດງອອກເຖິງຄວາມຢິນດີຕໍ່ຄວາມສຸກ ແລະ ການພົ້ນຈາກທຸກຂອງຜູ້ອື່ນດ້ວຍຈິດອັນບໍລິສຸດ ບໍ່ແມ່ນແກ້ງເຮັດເພື່ອຫວັງໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອ ເພື່ອຫວັງປະໂຫຍດຈາກເຂົາ
1.2. ມຸທິຕາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດໃຈຍິນດີ ຫລື ແກ້ງສະແດງອອກເຖິງຄວາມຍິນດີຕໍ່ຄວາມສຸກ ແລະການພົ້ນຈາກທຸກຂອງຜູ້ອື່ນ ພຽງເພື່ອຫວັງໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອ ເພື່ອຈະໄດ້ຮັບປະໂຫຍດຈາກເຂົາ
4. ອຸເປກຂາ ຄື: ການຮູ້ຈັກວາງເສີຍ ໝາຍເຖິງ ການວາງໃຈເປັນກາງ ເພາະພິຈາລະນາເຫັນວ່າ
ໃຜເຮັດດີຄວນໄດ້ດີ ໃຜເຮັດຊົ່ວຄວນໄດ້ຊົ່ວ ຕາມກົດແຫ່ງກຳ ຄື ໃຜເຮັດສິ່ງໃດໄວ້ ສິ່ງນັ້ນຄວນຕອບສະຫນອງຄືນບຸກຄົນຜູ້ກະທຳ
ເມື່ອເຮົາເຫັນໃຜໄດ້ຮັບຜົນກຳໃນທາງທີ່ເປັນໂທດເຮົາກໍບໍ່ຄວນດີໃຈ ຫລື
ຄິດຊ້ຳເຕີມເຂົາໃນເລື່ອງທີ່ເກິດຂື້ນ ເຮົາຄວນມີຄວາມປາຖະນາດີ
ຄືພະຍາຍາມຊ່ວຍເຫລືອຜູ້ອື່ນ ໃຫ້ພົ້ນຈາກຄວາມທຸກໃນລັກສະນະທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມທຳນອງຄອງທຳ.
1.2. ອຸເປກຂາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດໃນການວາງໃຈເປັນກາງຕໍ່ຄວາມສຸກ ຫລື ຄວາມທຸກ ພຽງເພື່ອຫຼອກໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອໃນຕົນ
ປະເພດຂອງອຸເປກຂາ
1.1. ອຸເປກຂາແທ້ ຄື: ການວາງໃຈເປັນກາງຕໍ່ຄວາມສຸກ ຫລື ຄວາມທຸກດ້ວຍຈິດອັນທີ່ຕົນຕັ້ງມັ່ນໂດຍແທ້
ບໍ່ແມ່ນພຽງແກ້ງເຮັດເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອ1.2. ອຸເປກຂາທຽມ ຄື: ການແກ້ງເຮັດໃນການວາງໃຈເປັນກາງຕໍ່ຄວາມສຸກ ຫລື ຄວາມທຸກ ພຽງເພື່ອຫຼອກໃຫ້ຜູ້ອື່ນຫຼົງເຊື່ອໃນຕົນ
